SWOT là gì? Hướng dẫn xây dựng chiến lược SWOT hiệu quả 

SWOT được đánh giá là công cụ hiệu quả trong trong việc phân tích và thiết lập các chiến dịch kinh doanh và trong Marketing cho doanh nghiệp. SWOT giúp doanh nghiệp tìm ra điểm mạnh, điểm yếu, những cơ hội và những vấn đề đang là thách thức đối với doanh nghiệp. Đối với mỗi cá nhân, mô hình SWOT giúp cho bạn phát triển bản thân, khai thác tối đa tài năng và nắm bắt được cơ hội.

Vậy SWOT là gì? Cùng tìm hiểu qua nội dung bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về công cụ này nhé.

Tìm hiểu chung về SWOT

Xem thêm: Infusionsoft

SWOT là gì?

Đầu tiên, SWOT là từ viết tắt của 4 cụm từ tiếng Anh. Đây cũng là 4 yếu tố để xây dựng lên mô hình SWOT, bao gồm:

• Strengths – Điểm mạnh
• Weaknesses – Điểm yếu 
• Opportunities – Cơ hội
• Threats có – Thách thức 

Định nghĩa: SWOT là mô hình (ma trận) phân tích kinh doanh nổi tiếng giúp cho các doanh nghiệp có thể cải thiện tình hình kinh doanh bằng cách đưa ra những định hướng đúng đắn và xây dựng nền tảng phát triển bền vững. Ngoài ra, mô hình SWOT cũng được áp dụng trong ngành Marketing hỗ trợ việc phân tích và xây dựng chiến lược phát triển.

• Strengths (điểm mạnh) và Weakness (điểm yếu) là hai yếu tố để đánh giá trong nội bộ doanh nghiệp. Đây cũng là 2 yếu tố mà doanh nghiệp có thể kiểm soát và thay đổi được. Thường hai yếu tố này sẽ có liên quan tới hoạt động công ty, tài sản thuộc về doanh nghiệp, phát triển sản phẩm,…
• Opportunities (cơ hội) và Threats (thách thức) là các yếu tố tác động bên ngoài, thường liên quan đến thị trường và mang tính vĩ mô. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể nắm bắt cơ hội, nhưng cần phải đề phòng với những thách thức từ bên ngoài có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Với hai yếu tố này, doanh nghiệp thường không thể kiểm soát và thay đổi được

Nguồn gốc mô hình SWOT

Xem thêm: Affiliate Marketing

Mô hình SWOT do Albert Humphrey phát triển vào những năm 1960- 1970. Đây là kết quả của một dự án nghiên cứu do đại học Stanford, Mỹ thực hiện. 

Dự án này sử dụng dữ liệu từ 500 công ty có mức doanh thu lớn nhất nước Mỹ (Fortune 500). Với mục đích tìm ra nguyên nhân thất bại trong việc lập kế hoạch của các doanh nghiệp này.

Lúc đầu mô hình phân tích này có tên gọi SOFT, viết tắt của: Thỏa mãn (Satisfactory) – Điều tốt trong hiện tại; Cơ hội (Opportunity) – Điều tốt trong tương lai, Lỗi (Fault) – Điều xấu trong hiện tại; Nguy cơ (Threat) – Điều xấu trong tương lai.

Đến năm 1964, khi mô hình được giới thiệu cho Urick và Orr tại Zurich Thuỵ Sĩ, Albert cùng các cộng sự của mình đã đổi F (Fault) thành W (Weakness) và cho ra đời SWOT.

Năm 1973, SWOT được sử dụng tại J W French Ltd và bắt đầu phổ biến. Đầu năm 2004, SWOT đã được hoàn thiện và đêm lại hiệu quả cao trong việc đưa ra cũng như thống nhất các mục tiêu của tổ chức mà không cần phụ thuộc vào tư vấn hay các nguồn lực tốn kém khác.

SWOT được dùng trong trường hợp nào?

SWOT là công cụ tuyệt vời giúp bạn có cái nhìn tổng quan và sâu sắc đến tình hình phát triển của doanh nghiệp. Đối với từng dự án, phương pháp này giúp nhà lãnh đạo đưa ra những hoạch định chiến lược chính xác và hiệu quả. Cụ thể, mô hình SWOT được áp dụng trong các trường hợp sau đây:

• Các buổi họp Brainstorm ý tưởng
• Giải quyết các vấn đề cụ thể (cơ cấu tổ chức, nguồn lực, năng suất lao động,văn hóa doanh nghiệp..)
• Phát triển chiến lược
• Lập kế hoạch
• Đánh giá chất lượng sản phẩm
• Đánh giá đối thủ cạnh tranh
• Loại bỏ hoặc hạn chế điểm yếu
• Phân tích kế hoạch phát triển bản thân…

Đâu là thời điểm thích hợp nhất để thực hiện SWOT?

• Vào đầu năm: bằng cách nhìn lại năm vừa qua và hướng đến phía trước, phân tích lúc này giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn cho năm tiếp theo.
• Thực hiện thường niên: Mọi thứ không ngừng thay đổi nên bạn phải thường xuyên đánh giá, xem xét lại chiến lược SWOT ít nhất là mỗi năm một lần.
• Khi có một sự biến chuyển lớn: Ví dụ như bạn vừa nhận một khách hàng lớn và dự tính để theo dõi mức độ tăng thu nhập, hoặc khi sự hỗ trợ về chính trị bạn từng có đang thay đổi,…
• Khi bạn có ý tưởng kinh doanh độc đáo: Việc tiến hành lập bảng phân tích SWOT lúc này giúp bạn kiểm tra tính khả thi của ý tưởng của mình.

Phân tích SWOT là gì?

Xem thêm: Target market

Phân tích SWOT (SWOT) là một yếu tố quan trọng để tạo dựng chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua việc phân tích SWOT, doanh nghiệp sẽ nhìn rõ mục tiêu của mình cũng như các yếu tố bên trong và bên ngoài tổ chức có thể ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực tới mục tiêu mà doanh nghiệp đề ra. 

Về cơ bản, phân tích SWOT tức là phân tích 4 yếu tố: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội), Threats (Thách thức).

• Điểm mạnh: Những tác nhân bên trong doanh nghiệp mang tính tích cực, có lợi giúp bạn đạt được mục tiêu.
• Điểm yếu: Những tác nhân bên trong doanh nghiệp mang tính tiêu cực và gây khó khăn trong việc đạt được mục tiêu của bạn.
• Cơ hội: Những tác nhân bên ngoài doanh nghiệp ( ví dụ như: thị trường kinh doanh, xã hội, chính phủ…) mang tính tích cực hoặc có lợi giúp lợi đạt được mục tiêu.
• Nguy cơ: Những tác nhân bên ngoài doanh nghiệp ( ví dụ: thị trường kinh doanh, xã hội, chính phủ…) mang tính tiêu cực hoặc gây khó khăn trong việc đạt được mục tiêu của bạn.

Mục đích của việc phân tích SWOT là nhằm xác định thế mạnh mà bạn đang nắm giữ cũng như những điểm hạn chế cần phải khắc phục. Nói cách khác, SWOT chỉ ra cho doanh nghiệp thấy đâu là nơi để bạn tấn công và đâu là nơi bạn cần phòng thủ. Sau khi phân tích, kết quả SWOT cần phải được áp dụng một cách hợp lý trong việc đề ra kế hoạch hành động thông minh và hiệu quả cao.

Hướng dẫn xây dựng mô hình SWOT

SWOT được trình bày dưới dạng một ma trận gồm 2 hàng 2 cột và chia làm 4 phần. Mỗi phần tương ứng với những Điểm mạnh (Strengths), Điểm yếu (Weaknesses), Cơ hội (Opportunities), và Nguy cơ (Threats). 

Sau khi đã hiểu hơn về 4 yếu tố trên, giờ là lúc cân lấp đầy thông tin ma trận SWOT bảng phân tích trên. Tuy nhiên, việc lấp đầy này không hoàn toàn đơn giản bởi và dễ gây ra bối rối vì chúng ta thường khó nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của bản thân khiến gây ra nhầm lẫn khi phải chỉ ra điểm tích cực và tiêu cực là gì. 

Dưới đây là những câu hỏi tham hỏi mà bạn có thể hỏi chính mình hay nhân viên để hoàn thành bản phân tích này một cách thẳng thắn, chính xác nhất.

Strengths – Điểm mạnh

Điểm mạnh của doanh nghiệp khi phân tích SWOT là gì? 

Bước đầu tiên này bạn sẽ nêu bật được rõ các lợi thế của tổ chức/doanh nghiệp của bạn. Bạn cần nêu ra những đặc điểm nổi trội và độc đáo của doanh nghiệp để so sánh với đối thủ cạnh tranh. 

Hãy thử trả lời câu hỏi: Bạn làm điều gì tốt và tốt nhất? Những nguồn lực nội tại mà bạn có là gì? Bạn sở hữu lợi thế về con người, kiến thức, danh tiếng, kỹ năng, mối quan hệ, công nghệ… như thế nào? Dưới đây là một vài lĩnh vực mà bạn có thể sử dụng làm cơ sở để bạn tìm ra điểm mạnh của mình:

• Nguồn lực, tài sản, con người
• Kinh nghiệm, kiến thức, dữ liệu
• Tài chính
• Marketing
• Cải tiến
• Giá cả, chất lượng sản phẩm
• Chứng nhận, công nhận
• Quy trình, hệ thống kỹ thuật
• Kế thừa, văn hóa, quản trị

Lưu ý: Khi nêu ra điểm mạnh thì bạn cần thực tế, đừng cố tỏ ra khiêm tốn thái quá, sáng suốt và luôn đúng mực khi đánh giá điểm mạnh của bạn, đặc biệt khi so sánh với đối thủ. Đây cũng là một ưu điểm của mô hình SWOT

Weaknesses – Điểm yếu

Điểm yếu chính là những việc bạn làm chưa tốt. Việc quá tự tin vào điểm mạnh cũng có thể trở thành yếu điểm cho doanh nghiệp, khi doanh nghiệp  không thể nhìn ra các thiếu sót cần thay đổi.

Xem thêm: Tìm hiểu về mô hình kinh doanh

Cách để tìm ra điểm yếu đơn giản nhất chính là dò lại những lĩnh vực đã gợi ý trên kia như nguồn lực, tài sản, con người…, nếu ở khoản nào bạn chưa làm tốt, thì ở đó sẽ tồn tại điểm yếu. Ngoài ra bạn có tự hỏi bản thân những câu hỏi sau: 

• Công việc nào mình làm kém tất? 
• Việc gì mình đang né tránh là gì? 
• Lời nhận xét tiêu cực hoặc khiếu nại nào bạn nhận được từ người tiêu dùng và thị trường v..v
• Tại sao khách hàng của bạn hủy đơn hoặc không thực hiện/không hoàn thành giao dịch?
• Tài nguyên nào mà đối thủ có còn bạn thì không?…

Điểm yếu là những vấn đề đang tồn tại bên trong con người hoặc tổ chức mà chúng cản trở việc hoàn thành mục tiêu của bạn. Bạn cần thẳng thắn vào sự thật để nhận ra những giới hạn của mình, bạn sẽ trả lời được câu hỏi Đâu là điểm yếu? Từ đó tìm ra giải pháp vượt qua. 

Opportunity – Cơ hội

Những tác động từ môi trường bên ngoài có thể hỗ trợ việc kinh doanh của bạn thuận lợi hơn? Tác nhân đó có thể là:

• Sự phát triển của thị trường
• Đối thủ đang tỏ ra chậm chạp, yếu kém, tiếng xấu
• Xu hướng công nghệ thay đổi
• Xu hướng toàn cầu, xu hướng của khách hàng
• Hợp đồng, đối tác, chủ đầu tư
• Mùa, thời tiết
• Chính sách, luật
• Các sự kiện…

Một số câu hỏi gợi ý:

• Làm thế nào để cải thiện quy trình bán hàng/hỗ trợ khách hàng hiện có hoặc khách hàng tiềm năng?
• Kiểu truyền thông nào sẽ thúc đẩy chuyển đổi khách hàng?
• Có ngân sách, công cụ hoặc tài nguyên nào khác mà doanh nghiệp bạn chưa tận dụng hết mức hay không?
• Kênh quảng cáo nào tiềm năng nhưng doanh nghiệp vẫn chưa khai thác?…

Threat – Rủi ro

Bước cuối cùng sẽ giúp bạn phân tích được các yếu tố, thách thức bên ngoài đang gây khó khăn cho việc thành công của doanh nghiệp.

Hãy liệt kê một danh sách các vấn đề mà bạn cho là nguy cơ khiến doanh nghiệp/tổ chức của bạn sẽ gặp phải trong tương lai. Đó có thể là: xuất hiện đối thủ cạnh mới, các thay đổi về luật pháp, vấn đề liên quan đến xoay chuyển tài chính,…

Sau khi tìm ra nguy cơ, bạn cần đề ra phương án giải quyết kịp thời. Tuy nhiên, sẽ có có những thách thức hay rủi ro tiềm tàng mà doanh nghiệp không thể lường trước được. Điều quan trọng là phải bình tĩnh và cùng nhau đưa ra cách giải quyết.

Chiến lược rút ra từ SWOT

Xem thêm: SEO Onpage

Nếu bạn chỉ làm sáng tỏ được 4 yếu tố trong SWOT và không có bất cứ hành động gì tiếp theo, thì việc phân tích cũng sẽ vô ích và chẳng có tác dụng đặc biệt nào. Sau khi trả lời một cách chính xác 4 yếu tố về tổ chức của bạn: Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, nguy cơ, việc cần làm tiếp theo là đưa ra những chiến lược phù hợp. 

Sau đây là 4 chiến lược căn bản mà bạn có thể tham khảo để đạt được mục tiêu của mình:

• Chiến lược SO (Strengths – Opportunities): Chiến lược tận dụng các lời thế, điểm mạnh để tận dụng cơ hội để theo đuổi những cơ hội của công ty.
• Chiến lược WO (Weaks – Opportunities): Vượt qua những điểm yếu để khai thác cơ hội phát triển. 
• Chiến lược ST (Strengths – Threats): Xác định cách sử dụng lợi thế, điểm mạnh để giảm thiểu rủi ro do môi trường bên ngoài gây ra. Việc này có thể khiến cho doanh nghiệp tiêu hao nhiều nguồn lực; nhiều khi khắc phục xong điểm yếu thì cơ hội đã không còn. Do đó chúng thường được sử dụng trong các chiến lược trung hạn. 
• Chiến lược WT (Weaks – Threats): Thiết lập các kế hoạch “phòng thủ” để tránh cho những điểm yếu bị tác động nặng nề hơn từ môi trường bên ngoài.

Ưu điểm và nhược điểm của mô hình SWOT

Ưu điểm mô hình SWOT:

• Đơn giản dễ hiểu và dễ sử dụng
• Không mất bất kỳ một chi phí nào cho việc xây dựng SWOT
• Bạn có thể tự thực hiện SWOT hoặc làm theo nhóm
• Cung cấp những phân tích tốt các vấn đề tác động bên trong lẫn môi trường bên ngoài đến doanh nghiệp.
• Thông qua việc xem xét các vấn đề khi phân tích SWOT giúp tạo ra các ý tưởng mới cho doanh nghiệp.

Nhược điểm mô hình SWOT:

• Bản chất SWOT không phải là một bản phân tích, nó là một khung sườn để bạn nắm bắt những ý chính về vấn đề cần giải quyết.
• SWOT không đưa ra những hành động cụ thể, dễ bị lan man hoặc chưa đủ thực tế.
• Không bao gồm cách để xem xét, đánh giá tầm quan trọng của những yếu tố trong bảng SWOT.
• Việc phân tích mô hình SWOT còn mang nhiều tính chủ quan

Ví dụ mô hình SWOT

Ví dụ: Phân tích mô hình SWOT của Starbuck

Điểm mạnh:

• Starbuck là thương hiệu cà phê nổi tiếng toàn cầu với gần 9000 cửa hàng tại trên 40 quốc gia khác nhau.
• Chất lượng sản phẩm và dịch vụ tốt.
• Lọt top 100 nơi đáng làm việc nhất vì sự tôn trọng nhân viên của mình, phát huy hiệu quả giá trị lực lượng lao động.
• Lãnh đạo, quản lý chất lượng, giàu kinh nghiệm.

Điểm yếu:

• Giá thành cao.
• Các sản phẩm có thể bắt chước.
• Có mặt trên nhiều quốc gia nhằm phân tán rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
• Thiếu sự đa dạng trong ngành nghề, chậm lấn sang các lĩnh vực khác để tăng trưởng do chủ yếu tập trung vào bán lẻ cà phê.

Cơ hội:

• Mở rộng trên các thị trường đang phát triển.
• Đa dạng hóa nhiều ngành nghề kinh doanh.
• Hợp tác hoặc liên kết với các công ty khác. 
• Sản phẩm và dịch vụ mới có thể bán lẻ tại các cửa hàng cà phê.

Thách thức:

• Liệu cà phê có bị thay thế bởi thói quen uống các thức uống khác trong tương lai không?
• Cạnh tranh với những công ty bán cà phê giá rẻ.
• Sự bắt chước sản phẩm.

Lời kết: Thông qua những chia sẻ trên đây cho thấy được những lợi ích mà mô hình SWOT mang lại cho doanh nghiệp. Việc xây dựng mô hình SWOT là một bước rất quan trọng để tăng tỉ lệ thành công, hiệu quả cho các chiến lực. Hi vọng qua bài viết này sẽ giúp bạn áp dụng SWOT thành công vào doanh nghiệp của bạn!